صفحه 402

مسئله 98- از محرّمات در اسلام دشمنى و كينه‏توزى و اظهار عداوت و بغض و قهر با مسلمانان است و قرآن شريف يكى از علل حرمت خمر و قمار را عداوت و بغض مى‏داند

«انَّما يُريدُ الشَّيْطانُ انْ يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَداوَةَ وَ الْبَغْضاءَ فِى الْخَمْرِ وَ الْمَيْسِر»[1]

«همانا شيطان مى‏خواهد به وسيلۀ شراب و قمار، ميان شما دشمنى و كينه ايجاد كند.»

و آن اقسامى دارد:

الف) دشمنى با افراد وابسته به دين نظير علما و متديّنين به خاطر دينشان و گناه اين قسم در حدّ كفر است، بلكه اگر توجّه به لوازم آن داشته باشد كفر است.

ب) دشمنى با آنان به خاطر اغراض شخصيّه و اين قسم نيز گناهش بزرگ است.

ج) دشمنى با خويشان نظير پدر و مادر و اولاد و برادر و خواهر و امثال اينها كه اين قسم علاوه بر حرمت دشمنى و قهر، حرمت قطع رحم را نيز دارد و قطع رحم به اندازه‏اى گناهش بزرگ است كه در قرآن سه مرتبه بر او لعن شده است.

د) دشمنى با افراد ديگر از غير خويشاوندان و وابستگان و اين قسم نيز حرام بلكه از گناهان كبيره است.

مسئله 99- اگر كسى با كسى قهر كند ولى كينۀ او را در دل نداشته باشد و دشمنى هم با او نكند، اگرچه حرام نيست، ولى سزاوار نيست كه بيش از سه روز قهر باشد و بعد از سه روز سزاوار است كه آشتى كند مگر اينكه نتواند، و همچنين است شوهر با زن، ولى اگر زن قهر كند بايد يك روز بيشتر نباشد.

مسئله 100- ترک مراوده و قهر با اهل معصیت، در صورتی که به قصد نهی از منکر انجام شود و تأثیر داشته باشد، جائز بلکه واجب است؛ ولی دشمنی و رفتار خلاف عدالت با آنان جائز نیست.

مسئله 101- ترك مراوده بلكه قهر بدون دشمنى و كينه‏توزى با افراد متجمّل در صورتى كه احتمال سرايت آن حالت در خودش يا خانواده و اولاد او داده شود جايز است، ولى اگر بداند كه سرايت نمى‏كند جايز نيست.